Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich jest instytucją publiczną działającą w Polsce od 1987 roku, której zadaniem jest obrona praw człowieka. Rzecznik Praw Obywatelskich, wyznaczany od 1988 roku, pełni rolę obrońcy praw człowieka, a pierwszą osobą na tym stanowisku była Ewa Łętowska, powołana przez Sejm 19 listopada 1987 roku.
Aktualnie funkcję tę sprawuje Marcin Wiącek, który objął ją 23 lipca 2021 roku. Działalność Rzecznika Praw Obywatelskich jest uregulowana w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a jednostką pomocniczą Rzecznika Praw Obywatelskich jest Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Biuro to ma siedzibę w Warszawie przy Alei Solidarności 77, a niektóre jego części znajdują się przy ulicy Długiej 23/25.
Kto może zgłosić się do Rzecznika Praw Obywatelskich?
Do Rzecznika Praw Obywatelskich może zwrócić się każda osoba, także cudzoziemiec, który przebywa w Polsce i uważa, że państwo polskie naruszyło jej prawa lub uważa, że jest nierówno traktowana ze względu na to, kim jest (dyskryminacja).
Rzecznik pełni szereg funkcji, które pomagają bronić praw ludzi w Polsce, m.in.:
- weryfikuje fakty wskazane przez wnioskodawcę, samodzielnie lub poprzez zwrócenie się do innego organu nadzoru o zbadanie sprawy;
- bada sprawę na miejscu i żąda od każdej instytucji akt sprawy lub informacji o stanie sprawy;
- po zapoznaniu się ze sprawą i stwierdzeniu faktu naruszenia praw i wolności człowieka i obywatela kieruje do właściwego organu, organizacji lub instytucji, w której doszło do naruszenia, lub do organu wyższego stopnia wniosek o usunięcie naruszenia;
- występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub o zbadanie zgodności przepisów ustaw niższego rzędu z aktami wyższego rzędu;
- występuje do wojewódzkiego sądu administracyjnego z podobną petycją dotyczącą zgodności aktu prawa miejscowego z aktami wyższego rzędu;
- mimo że Rzecznik nie posiada inicjatywy ustawodawczej, może wystąpić do właściwych organów o wszczęcie postępowania ustawodawczego lub wydanie albo zmianę aktu prawnego niższego rzędu;
- ma prawo wnieść skargę kasacyjną w sprawie karnej do Sądu Najwyższego;
- rozstrzyga sprawy dotyczące wszczęcia postępowania administracyjnego, uczestniczy w postępowaniu administracyjnym jako prokurator i wnosi do sądu administracyjnego skargi na czynności i decyzje organu administracji publicznej, wnosi skargę kasacyjną od orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego do Naczelnego Sądu Administracyjnego;
- zobowiązuje upoważnionego prokuratora do wszczęcia sprawy przygotowawczej w sprawie karnej o wykroczenie wszczętej przez wydział;
- rozstrzyga w sprawach o ukaranie za wykroczenie, a także o anulowanie kary, która weszła w życie w sprawie o wykroczenie;
- występuje do sądu o uchylenie decyzji organów ścigania oraz organów sądowych lub pozasądowych w sprawach osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
Jak skontaktować się z polskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich?
Jeśli masz sytuację, która może być rozwiązana przez polskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, możesz się z nim skontaktować:
- za pośrednictwem Internetu: https://bip.brpo.gov.pl/wniosek/index.php?lang=ua
- drogą elektroniczną: [email protected]
- pisemnie: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa
Odwołanie można wysłać w języku ukraińskim, polskim i angielskim. Jest to bezpłatne, ale jeśli nie wiesz, czy Rzecznik będzie mógł Ci pomóc, zalecamy najpierw zadzwonić na bezpłatną infolinię pod numer 800 676 676.
Jakie dane podać we wniosku?
Aby wniosek został przyjęty należy przede wszystkim podać następujące informacje:
- imię i nazwisko osoby składającej wniosek;
- adres zamieszkania;
- opis sytuacji (należy dokładnie określić, czego dotyczy sprawa oraz podać krótkie i precyzyjne argumenty świadczące o naruszeniu wolności lub prawa);
- dołączyć odpowiednie dokumenty (do każdego pisma należy dołączyć niezbędne dokumenty, kopie lub wyciągi będące w posiadaniu wnioskodawcy).
Zebrane dane zostaną wykorzystane do zarejestrowania i rozpatrzenia sprawy, w tym podjęcia działań i udzielenia odpowiedzi.
